1. ZAMBRATIJA Uvala Zambratija, pored Umaga, je na krajnjem zapadu Hrvatske. U plitkom moru su 2008. otkriveni ostaci malog broda starog 3.200 godina, koji su se nalazili uz potopljeno naselje čija je starost procjenjena na šest hiljada godina. Očigledno da se nivo Jadranskog mora mijenjao. Do prije 12.000 godina, tokom Ledenog doba, svjetske vode je vezao led tako da veći dio Jadranskog mora nije ni postojao. Moglo se pješice preći od Zadra do Italije. Otapanjem leda, Jadran se momentalno podigao 650 metara, a pod vodom je bio veći dio današnje Bosne i Hercegovine. Doline su potopljene, planinski vrhovi su postali otoci. Između njih je uspostavljena trgovina brodovima. Postavljene su velike alke za vezivanje tih brodova, od materijala koji nije rđao. Te alke, kao dokaz preostalog, a danas zaboravljenog znanja o neobičnim legurama, su sistematske skidane iz BiH tokom rata 1992-1995. UNPROFOR-ove jedinice su helikopterima dolazile do mjesta s alkama visoko u klisurama. Danas više nijedne alke nema, mada se o njima govorilo 1970-ih i 1980-ih. Vode su se počele povlačiti. Nivo Jadranskog mora je opet opao. Prije 8.000 godina, osnivaju se mala neolitska naselja, kako se stanovništvo povećava. Na sjeveru Jadrana formirano je i malo naselje u Istri, u današnoj Zambratiji prije 6.000 godina. Ugodna klima i plodna zemlja pogodovali su razvoju zajednice. Nove globalne katastrofe, prije više od 4.000 godina dovode ponovo do povećanja nivoa mora. Zambratija se našla nekoliko metara na dnu mora. Na njenom mjestu su počeli ploviti ribarski brodovi. Tek 2008. otkriveni se ostaci neolitskog naselja: “Tijekom ispitivanja otkriveno je da Zambratija krije brojne arheološke nalaske na površini od preko 10.000 četvornih metara na dubini od 2,50 do 3,20 metara te da su ti ostaci pripadali prapovijesnom naselju koje je bilo sačinjeno od drvenih kućica koje su stajale na pilonima od hrastova kako bi se izbjeglo utonuće u muljevito tlo. Uz ostatke naselja su pronađene različite životinjske kosti i brojni ulomci keramičkih posuda. Radiokarbonskim datiranjem utvrđena je starost naselja između 4.230 i 3.980 godine prije nove ere.” (web portal Ancient Origins). Uz naselje otkriven je i brodić čija je starost procjenjena na 3.200 godina. “Do sada…
{gallery}11603{/gallery}